ผมอ่านหลายต่อหลายครั้งในการบรรชาการรบของขงเบ้ง ซึ่งในวรรณกรรมแฝงอะไรไว้มากมาย
ก่อนทำศึกขงเบ้งจะศึกษาข้อมูลไว้มากมาย ทั้งภูมิประเทศ ภูมิอากาศ อุปนิสัยใจคอของคู่ต่อสู้ จำนวนทหาร จำนวนเสบียง มองภาพรวมทุกองค์ประกอบ จึงเริ่มวางแผน
ขงเบ้งจะเขียนแผนการลงกระดาษว่า แผนอะไรทำยังไง ซอยย่อยเป็นหลายๆแผ่น (ภาษาทำงานเรียกว่า Issue List, Job List) แล้วจากนั้นก็นำมากำหนดว่าใครจะเป็นคนทำ (Personal In charge)
บางครั้งขงเบ้งก็กำหนดไปเลยว่าใครจะทำอะไร บางครั้งก็ให้เหล่าขุนพลอาสาว่าใครจะไปทำการ ซึ่งแผนที่ขงเบ้งวางไว้ค่อนข้างที่จะมีเปอร์เซ็นความสำเร็จสูง บางครั้งขงเบ้งก็พลาดเหมือนกัน
หลังจากที่ขงเบ้งได้เขียนแผนเรียบร้อยขงเบ้งจะใส่แผนการไว้ในถุงผ้า แล้วเรียกเป็นคนๆมารับไป ขงเบ้งจะอธิบายแผนการคร่าวๆให้แก่ขุนพลผู้นั้นฟัง
"ท่านจงไปรบ ห้ามชนะ ลวงข้าศึกเข้ามายังจุดนี้ได้ นั่นคือผลงาน" แล้วก็ให้เปิดดูแผนการในถุงผ้าละเอียดอีกครั้ง ข้อ 1 ทำยังไง ข้อ 2 ทำยังไง
ขงเบ้งจะกำชับขุนพลเสมอว่าให้ทำตามแผน "ห้ามพลาดเป็นอันขาด" ซึ่งแผนทุกแผนนั้นจะเกี่ยวข้องกัน หากใครคนใดคนนึงพลาด เป็นอันว่าแผนนั้นพัง
ขุนพลทุกคนจะรู้แค่แผนคร่าวๆ บางครั้งก็ไม่รู้อะไรเลย รู้แค่ว่าตัวเองต้องทำอะไร ทำเสร็จแล้ว แล้วยังไงต่อก็ยังงงๆ ขงเบ้งเคยสั่งให้อุ๋ยเอี๋ยนไปรบแกล้งแพ้เป็นประจำ จนบางครั้งอุ๋ยเอี๋ยนก็ยังเซ็งๆอยู่เหมือนกัน
พูดง่ายๆว่าทุกคนไม่จำเป็นต้องรู้แผนการทั้งหมด รู้แค่ว่าตัวเองทำอะไรได้ผลตามที่บอกในกระดาษ เท่านั้น จบ!! ขนาดขุนพลในกองทัพยัง งงตาแตก เลย ว่าสรุปอีขงเบ้งนี้ มันต้องการอะไรกันแน่ ซึ่งเป็นข้อดีที่ทำให้ "แผนไม่รั่วไหล"
ขงเบ้งเองก็พลาดเช่นกัน ขงเบ้งได้ส่งม้าเจ๊กไปทำการ ม้าเจ๊กพลาดที่ศึกเกเต๋ง สุมาอี้จึงยกทัพมาตีเมืองเสเสีย ขงเบ้งไม่ได้เตรียมการล่วงหน้าก็ได้แต่แก้ปัญหาเฉพาะหน้าแล้วสั่งว่า
1.รีบปลดธง
2.ห้ามเคลื่อนไหวโดยพลการ
3.ข้าศึกมาถึงให้อยู่อย่างสงบ
4.เปิดประตูเมือง ทำตัวปรกติสุขทุกอย่าง
ใครไม่ทำตามนี้ให้ฆ่าทิ้ง!!
ทหารทุกคนต่างก็งงสิครับ ขงเบ้งไม่ได้บอกว่าจะรับมือสุมาอี้ยังไง บอกแค่ว่าให้ทำตาม 1 2 3 4 ที่ขงเบ้งทำเช่นนี้ก็เพราะว่ามิให้แผนรั่วไหล ขงเบ้งนั่งดีดเครื่องสายอย่างสบายใจ ใช้อุบายเมืองร้าง ทำสงครามจิตวิทยากับสุมาอี้ จนสุมาอี้ต้องถอยหนีไป
ขงเบ้งบอกแค่ผลลัพธ์ง่ายๆ เช่น ท่านรบต้องแพ้ ห้ามชนะเด็ดขาด, ท่านจงลำเลียงโคยนต์ม้ากลไป พอโคยนต์ม้ากลถูกขโมยทหารต่างก็ตกใจ แต่ขงเบ้งกลับอมยิ้มอยู่เดียว
ข้อดีคือ ความลับไม่รั่วไหล ข้อเสียคือคนทำงานไม่รู้ว่าท้ายสุดสิ่งที่ทำทำไปทำไม มีผลต่อแผนการต่อไปยังไง หากล้มคนนึงก็อาจจะล้มทั้งกระดาน บางทีขงเบ้งก็ยังเตรียมแผนสองไว้รับมือ สิ่งที่จะเกิดขึ้น เพราะบางทีลูกน้องไม่สามารถแก้ปัญหาในงานของตนได้ ไม่รู้ที่มาที่ไป คุณแค่ทำตามเท่านั้นเอง...
ปล. แผนขงเบ้งในวรรณกรรมค่อนข้างเหนือเมฆไปหน่อย หากหัวหน้างานทำแบบขงเบ้งก็ระวังลูกน้องจะไม่สามารถคิดเองเป็น...
